---------------------------
http://www.arch.be
De archiefbewaarplaatsen
Beschikbaar in de talen: nl | EAC-CPF XML
Soort archiefvormer : Bedrijf/Instelling
Rubriek : Parochiale instellingen, m.i.v. Heilige-Geesttafel en kerkfabriek
Bron : Archievenoverzicht RA Gent
Periode : 13de eeuw - 1796
Tafels van de Heilige Geest of armendissen werden vanaf de tweede helft van de 13de en begin 14de eeuw op parochiaal niveau georganiseerd. Ze ondersteunden enkel de armen die tot de desbetreffende parochie behoorden en die een penning of loodje konden voorleggen. Het beheer van deze instellingen was in handen van de armen- of Heilige Geestmeesters, terwijl de controle werd uitgeoefend door de dorps- of stadsmagistraat. Bedelingen gebeurden aan huis, meestal in de vorm van levensmiddelen, kledij, brandstof of geld. De inkomsten van de Tafels waren vooral uit schenkingen afkomstig. Een precieze begindatum voor de armentafel van Gavere is niet gekend. Zij wordt wel, in navolging van gelijkaardige instellingen uit de regio, tot de oudste instellingen van het dorp gerekend. In 1684 waren haar inkomsten van verschillende aard: twee ponden twaalf schellingen groten Vlaams uit onroerende goederen, drie ponden veertien schellingen twee groten Vlaams uit graan en een vijftiental schellingen groten Vlaams uit cijnzen. Het oudste stuk waarover we hier beschikken dateert uit diezelfde periode, namelijk uit het einde van de 17de eeuw.
Archief Armentafel van Gavere. De ongelukkige staat van het kerkgebouw en het ontbreken van een pastorie doorheen het grootste gedeelte van het ancien régime, is er vermoedelijk de oorzaak van dat relatief weinig kerkarchief van Gavere bewaard bleef. Tijdens de 20ste eeuw kon men slechts enkele ancien-régimestukken in de pastorie aantreffen .
Het valt te veronderstellen dat de voornaamste stukken hetzij in de kerk, hetzij in de onbekende verblijfplaats van de pastoor of bij parochiale medewerkers werden bewaard. Een aantal van de documenten in deze inventaris is dan ook via particuliere handen per toeval in het Belgische Rijksarchief terechtgekomen. Alle stukken in deze inventaris bevonden zich tot voor kort in het conglomeraatbestand Land van Gavere. De oorsprong van dit bestand bevindt zich in twee neerleggingen met bijhorende plaatsingslijsten, respectievelijk uit 1837 en 1846 . Een herinventarisatie volgde ca. 1900, wat resulteerde in een eerder chaotische, Franstalige toegang tot het geheel. Deze kende vervolgens heel wat schrappingen en supplementen, en tenslotte werd hij ca. 1988 vertaald door Serge Renson, een versie die tot 2009 geldig was .
Uit de combinatie van bovenstaande toegangen blijkt dat het bestand in de loop van de 19de en de 20ste eeuw met een groot aantal stukken werd uitgebreid tot het een vreemdsoortig conglomeraat vormde. Enkele Gaverse kerkstukken waren reeds in de neerlegging van 1837 aanwezig, afkomstig van de heer Varenbergh als neef van de laatste griffier van het Land van Gavere. Het betreft de oude nummers 342, 577 en 578.
Alle andere documenten binnen dit parochiale archief waren het voorwerp van neerleggingen of mutaties tijdens de tweede helft van de 20ste eeuw. De Varia-verzameling van het Gentse Rijksarchief, een kunstmatige verzameling uit de 19de eeuw, bevatte oorspronkelijk het oude nummer 621 waarvan de eigenlijke herkomst niet achterhaald kon worden. Oude nummers 628-630, 634-636 en 638 zijn afkomstig van het gemeentebestuur van Gavere, dat de stukken in 1958 overdroeg . Nummer 641, misschien niet toevallig een stuk van de pastoor en niet van de kerk, is dan weer via het gemeentebestuur van Eke in het Rijksarchief terechtgekomen.
MARECHAL G., Armen- en ziekenzorg in de Zuidelijke Nederlanden (11de-14de eeuw), in Algemene Geschiedenis der Nederlanden, II, Haarlem, 1980, p. 254-280.
Vaste URL : https://search.arch.be/eac/eac-BE-A0500_120290_DUT