Ambacht Assenede

• Assenede

Eén van de Vier Ambachten (Lat.: Quatuor Officia, Fr.: Quatre Métiers). Het gebied van de Vier Ambachten (Assenede, Boekhoute, Axel, Hulst) maakte deel uit van Rijksvlaanderen, dat sinds de 1012 door de graaf van Vlaanderen in leen gehouden werd van de Duitse keizer . Ca. 1180 kreeg het gebied een keure van Filips van de Elzas. Vanaf 1218 is er sprake van een schepenbank in elk van de Vier Ambachten. In 1242 kregen de Vier Ambachten van Johanna van Constantinopel een nieuwe keure, waarbij het gebied onder het gezag kwam van de baljuw van Gent. De schepenbank van elk ambacht bestond uit zeven schepenen, die jaarlijks vernieuwd werden. Sinds de 13de eeuw werd de graaf van Vlaanderen in de Vier Ambachten vertegenwoordigd door een baljuw, aanvankelijk onder het gezag van de (hoofd)baljuw van Gent, geleidelijk aan evenwel rechtstreeks verantwoordelijk tegenover de graaf. Schepenen en baljuw bezaten de volle rechtspraak van hoog tot laag. Wat betreft het baljuwsambt, werden de Vier Ambachten in 1501 in drie verdeeld. Voor de ambachten Assenede en Boekhoute was voortaan één baljuw verantwoordelijk. De schout was een ondergeschikte gerechtsofficier.

Archief van het Ambacht Assenede. Het belangrijkste deel van het archief van het ambacht werd waarschijnlijk in 1806 of kort erna van Wachtebeke uit het huis van de laatste griffier naar het archief van de prefektuur van het Scheldedepartement, de voorloper van het Rijksarchief, te Gent overgebracht. In de loop van de 19de en 20e eeuw werden hier heel wat bescheiden van uiteenlopende herkomst (schenkingen, overdrachten, aankopen) aan toegevoegd. Vele hiervan waren voordien ondergebracht bij één of andere Varia-verzameling van het RG. Zo is nr. 148 (Sint-Sebastiaansgilde) een schenking uit 1908 van L. Nève (Gent) (Aanwinstnr. 1908/3); nrs. 201, 1599 en 1604 werden in 1908 te Gent aangekocht (Aanwinstnr. 1908/18). Nr. 1603 werd waarschijnlijk ca. 1920 verworven. Nrs. 8 en 147 werden in 1928 door het AR overgemaakt (Aanwinstnr. 1928/2). Nrs. 3-5 werden in 1957 te Brussel aangekocht (Aanwinstnr. 1957/25). De nrs. 997, 1403-1405 en 1471-1475 werden in 1959 ten dele door de gemeente Assenede neergelegd (Aanwinstnr. 1959/18). Nrs. 2 (Keure Vier Ambachten) en 1626 zijn afkomstig van een ruil met de Koninklijke Bibliotheek te Brussel (Aanwinstnrs. 1970/26 en 1973/5); de nrs. 1 en 2 behoorden oorspronkelijk tot de bibliotheek van P.P.C. Lammens (Gent). Nr. 1605 is afkomstig uit het archief van het Ambacht Waarschoot (oud-nr. 385). Vanaf de jaren 1960 werden heel wat bescheiden uit het fonds Assenede ambacht naar de kerkarchieven van de ambachtsparochies overgeheveld. Enige bescheiden berusten in het fonds Sint-Baafs / Bisdom Gent

SCHOUPS I., Inventaris van het archief van het Ambacht Assenede (Rijksarchief te Gent), Brussel, 1980, p. 5-18 [met bibliografie]. - ''Over den Vier Ambachten''. 750 jaar Keure. 500 jaar Graaf Jansdijk, Kloosterzande, 1993. - DE POTTER F. en BROECKAERT J., Assenede, p. 32-98, in GGPOV. Tweede Reeks. Arr. Eekloo, I, Gent, 1870-1872. - DE VOS A., Geschiedenis van Ertvelde, Ertvelde, 1971, p. 40-152