---------------------------
http://www.arch.be
De archiefbewaarplaatsen
Beschikbaar in de talen: nl | EAC-CPF XML
Soort archiefvormer : Bedrijf/Instelling
Rubriek : Leen- en laathoven (AV)
Bron : Archievenoverzicht RA Gent
Periode : 1444-1795
In 1280 schonk graaf Gwijde van Dampierre een schorre- en veengebied op het grondgebied van het dorp Heille (ambacht Aardenburg, nu gemeente Sluis), ten zuiden van de kerk, 60 gemet groot, aan de premonstratenzerabdij van Middelburg op Walcheren. Deze abdij richtte er een pachthof op, dat zij de naam gaf van t hof van Middelburg in Vlaanderen. De abdij behield dit domein tot 1433. Wegens oorlogsomstandigheden zag de abdij zich genoodzaakt deze gronden, pachthof en huizen te verkopen aan Colaerd de Fevere, poorter van Brugge. Deze verkocht het op zijn beurt in 1440 aan zijn schoonbroer Pieter Bladelin, hofmeester van de hertogen van Boergondië en ontvanger-generaal van Financiën. Deze laatste voegde het samen met de door hem verworven aanpalende gronden te Heille en te Moerkerke, tot een oppervlakte van 308 gemet tot aan de Lieve, en met het leen van de Brieven van Aartrijke. Hij richtte met grafelijke toestemming (1444) dit domein vanaf 1448 in tot stad en heerlijkheid met een grafelijk leenhof met de drie graden van justitie. Enkel de soevereine rechten (cas réservés) bleven aan de vorst toebehoren. Hij liet de gebouwen van het t hof van Middelburg afbreken, en bouwde in de plaats een versterkt kasteel en daar tegenaan bouwde hij de stad. Typisch voor een gestichte stad had deze een vierkantvorm (cf. het plan van Van Deventer, uit het laatste kwart van 16de eeuw). De hele stad was omwald, maar pas een eeuw later, in navolging van de vermaarde Franse vestingbouwer Vauban, met stervormige bastions aan de hoeken voorzien. De stad was toegankelijk via drie poorten. Het aanpalende kasteel had een dubbele omwalling eveneens vierkantig, later ook stervormig omgebouwd. Hij liet een kerk bouwen en verbond er een kapittel aan, en richtte een hospitaal op, een wethuis en marktplaatsen, met een vrije jaarmarkt (franche foire) van twaalf dagen. Hij kreeg de toelating een kanaal, het Middelburgs Vaardeke, te graven van de Lieve naar de stad als watervoorziening van de stadswallen en uiterst belangrijk voor handelsverrichtingen. Toen de stad Dinant in het graafschap Namen verwoest werd door Filips de Goede, werden Dinantse koperslagers naar hier aangetrokken, en verkreeg Middelburg de stapel van koperwerk. Hij verkreeg ook de stapel van Engelse wol uit Newcastle wegens zijn houding tegenover de Engelse koning Edward IV. Bladelin bezat het recht van de vrije maalderij met de korenwindmolen binnen de stadswallen. En als gunst verkreeg hij het recht een handbooggilde op te richten. Tot de heerlijkheid behoorde een deel van de Maldegempolder (op Moerkerkes grondgebied) en de Bewester Ee-polder te Heille. In 1700 werd het Lapscheurse Gat ingedijkt en kreeg de naam Papenpolder. In 1464 verkreeg Pieter Bladelin, heer van Middelburg in Vlaanderen, de hoge justitie met het recht een galg op te richten. Natuurlijk werd Middelburg geplaagd door oorlogsgeweld en stormvloeden, doch overleefde die. Bladelin, stierf in 1472. Na de dood van zijn echtgenote in 1476, verviel de heerlijkheid in handen van de hertog van Boergondië , Karel de Stoute, die dit grafelijke leen verkocht aan Willem Hugonet, burggraaf van Ieper. Deze gaf de stad haar oorspronkelijk uitzicht terug. Later kwam zij in handen van de Merode, de Montmorency en Vilain. Albrecht en Isabella verhieven in 1617 de heerlijkheid tot graafschap voor de Merode. Ten gevolge van de 80-jarige oorlog is de stedelijke nijverheid teloor gegaan; de vesten en het kasteel werden gesloopt. Het meest funest gevolg was de definitieve grens tussen Staats-Vlaanderen en Spaans Vlaanderen in 1648 bij het Verdrag van Munster, dwars door de heerlijkheid Middelburg!
Archief van het leenhof van Middelburg in Vlaanderen
Rijksarchief te Brugge, Verzameling Oorkonden met blauw nr. (a° 1489-1665). - Brugse Vrije, nrs. 8340-8501 (a°1687-1794)
DE SMET J. J., Notice sur Middelbourg en Flandre, in: Messager des sciences historiques, 1836. - VERSCHELDE K., Geschiedenis van Middelburg in Vlaenderen, Brugge, 1867 (met afbeeldingen). DE POTTER F. en BROECKAERT J., Middelburg, in: Geschiedenis der gemeenten der provincie Oost-Vlaanderen. Tweede reeks. Arrondissement Eeklo. Derde deel, Gent, 1870-1879. VERSCHELDE K., Testament de Pierre Bladelin fondateur de Middelbourg en Flandre, in: Annales de la Société dEmulation, 4e série, tome III, 1879. WYFFELS C., Inventaris van de oorkonden der graven van Vlaanderen. Chronologisch supplement, nr. 724 (verwerving van de hoge justitie a° 1464). - HAEMERS J., Middelburg na Pieter Bladelin. De juridische en militaire strijd tussen vorst, stad en adel om sociale erkenning en politieke macht, in: Handelingen van het Genootschap voor Geschiedenis te Brugge, 2005, 144/3-4, p. 215-266. - MERTENS J., Het plan van Middelburg in Vlaanderen gemaakt door Jacob van Deventer (1510/1575), in: Handelingen van het Genootschap voor Geschiedenis te Brugge, 2007, 144/2, p. 287-291.
Vaste URL : https://search.arch.be/eac/eac-BE-A0500_122382_DUT