---------------------------
http://www.arch.be
De archiefbewaarplaatsen
Beschikbaar in de talen: nl | EAC-CPF XML
Soort archiefvormer : Bedrijf/Instelling
Rubriek : Abdijen en kloosters, commanderijen
Bron : Archievenoverzicht RA Gent
Periode : 1138-1796
In 1136 stichtte Iwein van Aalst alias van Gent te Zalegem (Vrasene, gem. Beveren) een abdij van reguliere kanunniken van Sint-Augustinus onder toezicht van de abdij Saint-Martin van Laon. In 1138 werd de kloostergemeenschap overgebracht naar Drongen om er de plaats in te nemen van een kapittel van kanunniken, dat zeker sedert het einde van de 9de eeuw daar bestond. Omstreeks 1140 werd de nieuwe stichting omgevormd tot een abdij van de Premonstratenzer- of Norbertijnerorde. Ze was toegewijd aan Onze-Lieve-Vrouw. Onder de eerste abt Gosuinus (1138-1153) ontving de abdij grote schenkingen, de basis van haar goederenbezit. In 1327 kocht de abdij een huis in Gent, dat als refugehuis ingericht werd en de naam Drongenhof kreeg. Abt Jan Kimpe (1389-1398) was betrokken bij de politieke strubbelingen rond het Westers schisma. Oorlogsomstandigheden noodzaakten de kanunniken ertoe in 1484 en 1490 hun abdij te verlaten. In 1552 begon men de bouw van een nieuwe abdijkerk. Tijdens de Beeldenstorm van 1566 werd de abdij een eerste maal geplunderd; in 1577 volgde een tweede plundering door de Geuzen. De kloosterlingen moesten toen de wijk nemen. Niettemin had abt Lieven Baers de partij van de opstandelingen gekozen. De abdijgebouwen werden door de Calvinisten openbaar verkocht en aan Willem de Zwijger geschonken. Inmiddels waren een aantal kanunniken in het refugehuis te Gent blijven wonen. Na de reconciliatie van Gent (1584) vonden de kloosterlingen een onderkomen in het klooster van de Alexianen en daarna in hun eigen refugehuis. In het begin van de 17de eeuw werd dit refugehuis tot een klooster met kerk omgebouwd. In dezelfde periode kwamen de monniken terug in het bezit van de in puin liggende abdijgebouwen te Drongen. In 1629 begon men met de bouw van de nieuwe abdijkerk; in 1636 vatte men de bouw van het nieuwe abdijpand aan. Het zou echter nog tot 1698 duren vooraleer de kloosterlingen de nieuwe abdijgebouwen konden betrekken. Een brand richtte in 1727 grote schade aan, die echter op korte tijd hersteld werd. De toren was voltooid in 1734. Vanaf de 15de eeuw kregen de abten van Drongen heel wat politiek aanzien; sommigen werden raadsheer van de vorst en zetelden in statenvergaderingen. Vanaf het einde van de 16de eeuw zetelden abten van Drongen als vertegenwoordigers van de Clerus in de Staten van Vlaanderen. De abdij bezat uitgestrekte en verspreide goederen. De voornaamste kernen waren Drongen - Gent - Deinze, Burst - Bambrugge - Zonnegem, het noordoosten van het Land van Waas en het Ambacht Hulst. Bovendien beschikte de abdij over het collatierecht van een 20-tal pastorieën. In 1794 had de abdij heel wat te lijden van de Franse troepen. Het Franse bewind schafte ze in 1796 af. Het kloosterpand werd als nationaal domein in 1800 verkocht; er werd een katoenspinnerij in ondergebracht en in 1836 kwam het in het bezit van de Jezuïeten
Archief van de Abdij van Onze-Lieve-Vrouw te Drongen. Bij de plunderingen in 1566 en 1577 ging heel wat archief, vooral charters, verloren. Bij de opheffing van de abdij in 1796 werd het aanwezige archief overgebracht naar het Archief van het Scheldedepartement, de voorloper van het RG. Van dit archief werd toen een "inventaris" opgesteld. Vóór de inbeslagneming hadden de monniken een groot deel van hun archief buiten de abdij in "veiligheid" gebracht. Een deel hiervan kwam in 1837 in handen van de Jezuïeten, die toen in het bezit van de abdijgebouwen waren. Dit deel werd in 1968 door de Jezuïeten van Drongen aan het RG overgemaakt. Toen Ludolfus de Herdt, pastoor-deken van Aalst en oud-monnik van de Abdij van Drongen, in 1851 overleden was, kwam een ander deel van het abdijarchief via zijn neef terecht in de Abdij van Grimbergen. Dit deel werd in 1969 (nr. 14bis in 1971) door de Abdij van Grimbergen aan het RG overgemaakt (Aanwinstnr. 1971/20). Voor de samenstelling van deze drie oorspronkelijke blokken verwijzen we naar toegang 37 (inventaris J. Buntinx), concordantietabel p. 45-51. In 1845 kocht het RG van dhr. Houwaert (Gent) een aantal bescheiden van de Abdij van Drongen (de huidige nrs. 55-57, 108-109, 188 en een aantal charters). In de loop van de 19de eeuw verwierf het RG nog enige losse bescheiden, die aanvankelijk in de Varia-reeksen werden ondergebracht. 38 charters (1356-1560) werden in 1903 door het AR overgemaakt (Aanwinstnr. 1903/8). De huidige nrs. 183-184 zijn schenkingen (Aanwinstnr. 1943/4). Nr. 115 is waarschijnlijk een aanwinst van ca. 1920. Nrs. 3 en 5 zijn afkomstig uit de Handschriftenverzameling (ex-nr. 791) van het AR (Aanwinstnr. 1928/8). Nr. 235 werd via het AR verworven na een archiefruil in 1953 met Nederland (Aanwinstnr. 1956/18). De nrs. 9bis, 22bis, 206bis en 319-327 en charter 11bis werden bij de archiefruil van 1955 door het Stadsarchief van Gent overgemaakt (Aanwinstnr. 1955/14). De nrs. 5 en 11 zijn eveneens afkomstig van het Stadsarchief van Gent (Aanwinstnr. 1959/8). Nr. 207 is afkomstig uit het archief van het Bisdom Gent (ex-nr. B 2335) en charter 102 uit het archief van de Abdij van Boudelo
Grimbergen, Archief van de Abdij van Grimbergen, VI, 110-112 (= nrs. 12-14 van toegang 37, inv. J. Buntinx): 1631-1851. - Stadsarchief Gent, Oud Archief, reeks XV: Rekeningen van goederen in het Ambacht Hulst, 1579-1580 (DECAVELE J. en VANNIEUWENHUYSE J., Archiefgids. I. O.A. (Sa. Gent), nr. 463)
WEYNS N.J., Abbaye de Tronchiennes, in Monasticon belge. Tome VII. Province de Flandre Orientale, III, Luik, 1980, p. 537-567. - DE POTTER F. en BROECKAERT J., Drongen, p. 72-107, in GGPOV. Eerste Reeks. Arr. Gent, II, Gent, 1864-1870. - GOEMÉ C., De Norbertijnen te Drongen, 1138-1796 (Bijdragen van de Heemkundige Kring Dronghine), Drongen, 1972. - Bouwen door de eeuwen heen. Inventaris van het cultuurbezit in België. Architectuur. Deel 4nd Stad Gent. Fusiegemeenten, Gent, 1982, p. 59-66
Vaste URL : https://search.arch.be/eac/eac-BE-A0500_106370_DUT