---------------------------
http://www.arch.be
De archiefbewaarplaatsen
Beschikbaar in de talen: nl | EAC-CPF XML
Soort archiefvormer : Bedrijf/Instelling
Rubriek : E:Kerkelijke liefdadigheidsinstellingen
Bron : Archievenoverzicht RA Gent
Periode : Ca. 1220-1797
Ook Hebberechtsgodshuis en later (18de eeuw) Schreiboom geheten (cf. kapel: zie verder). De abt van de Sint-Pietersabdij stichtte als heer van de Sint-Pietersheerlijkheid omstreeks 1220 een hospitaal in het Sint-Pietersdorp in de nabijheid van het oude stenen kruis van Egbert («crux Egberti»). De naam van dit kruis lag aan de oorsprong van de naam Hebberechtshospitaal. Het hospitaal was geen onderdeel van de abdij maar een zelfstandige instelling, maar wel met de abt van Sint-Pieters als enig hoofd. Het dagelijkse bestuur was tot 1431 in handen van provisors, nadien van ontvangers. Oorspronkelijk was het een echt hospitaal dat openstond voor zieken en armen en dat ook voorbijtrekkende pelgrims herbergde. In de loop van de 14de eeuw, vooral de 2de helft, evolueerde het Hebberechtshospitaal naar een proveniershuis. In de 15de eeuw was er van een hospitaalfunctie geen sprake meer. Na toewijzing door de abt van Sint-Pieters en het inbrengen van zijn goederen kon men een prove in het hospitaal bekomen. Aanvankelijk werd de inbreng van alle goederen geëist, vanaf de 15de eeuw alleen nog van de roerende goederen. Tot 1428 kon men zich ook "inkopen". Het waren meestal (tamelijk) welstellende en met de abt van Sint-Pieters in goede relatie staande personen die een prove in het Hebberechtsgodshuis konden bekomen. De proveniers waren veelal oudere mannen of vrouwen en soms ook jongere ongehuwde vrouwen. De prove bestond uit het recht op inwonen en verzorging en uitkeringen in geld en natura. De kapel van het godshuis was toegewijd aan Onze Lieve Vrouw van Zeven Weeën, later (18de eeuw) ook Onze Lieve Vrouw van Schreiboom of kortweg Schreiboomkapel geheten, als voortzetting van een kapel die vroeger buiten de stad op de plaats Schreiboom stond. Ze was eeuwenlang een befaamd bedevaartsoord. Na een afbraak tot op de grond in 1771-1772 kwamen een volledig nieuwe kapel en hoofdgebouw in de plaats. Onder het Franse bewind en als eigendom van de stad Gent werd het Hebberechtsgodshuis met de kapel tijdelijk gesloten (1797). Later werd het opnieuw als bejaardentehuis door de Burgerlijke Godshuizen van Gent in gebruik genomen. In 1869 werden godshuis en kapel verkocht aan de Zusters der Kindsheid Jesu, die er ook heden nog de bezitters van zijn
Archief van het Hebberechtshospitaal. 1e Reeks (Diversen en Rekeningen) en 2de Reeks (237-249) maken vanaf begin 19de eeuw deel uit van het archief van de Sint-Pietersabdij. Een belangrijk deel van het archief kwam in de 19de eeuw in het bezit van de Commissie der Burgerlijke Godshuizen (later de Commissie van Openbare Onderstand) van Gent, als rechtsopvolger van het hospitaal. Later werd dat deel van het hospitaalarchief overgebracht naar het Stadsarchief van Gent. In 1955 bij de ruiltransactie tussen Rijks- en Stadsarchief van Gent kwam het grootste deel ervan in het R. Gent terecht (Aanwinstnr. 1955/14). Het werd er toegevoegd aan de 2de Reeks (= 1699-1771) van het archief van de Sint-Pietersabdij. Enige bescheiden berusten in het fonds Sint-Baafs / Bisdom Gent. De charters van het Hebberechtshospitaal zijn geklasseerd tussen - en dus vermengd met de charters van de Sint-Pietersabdij
Stadsarchief Gent, Oud Archief, reeks LXXIII: Charters en losse stukken, 1239-1696 (DECAVELE J. en VANNIEUWENHUYSE J., Archiefgids. I. O.A. (Sa. Gent), nr. 513)
VAN DRIESSCHE T., Het Hebberechtshospitaal in het Sint-Pietersdorp te Gent: functie en ontwikkeling van een middeleeuws proveniershuis, in HMGOG, 1992, XLVI, p. 47-79. - DE POTTER F., Hebberechts-Godshuis, gewoonlijk Schreiboom genaamd, in Bulletins de l'Académie Royale des Sciences, des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique, 1870, 39 (2e série, XXX), p. 237-265. - DAEM M., Votiefschilderijen en Mirakelboek van Kapelletje Schreiboom te Gent (Koninklijke Bond der Oostvlaamse Volkskundigen, XL), Gent, 1975
Vaste URL : https://search.arch.be/eac/eac-BE-A0500_110993_DUT