Gewestelijke Ontwikkelingsmaatschappij voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

• Brussel

De verschillende organen van de GOMB zijn paritair samengesteld uit vertegenwoordigers van regionale en gemeentelijke publieke machten, alsook uit vertegenwoordigers van de sociale partners (werknemers en werkgevers). Wat de taalkundige verdeling betreft, is de Maatschappij voor twee derde samengesteld uit Franstalige leden.</p>

<p> De algemene vergadering telde aanvankelijk 96 effectieve leden, benoemd voor een hernieuwbaar mandaat van 6 jaar en verdeeld in twee groepen van 48. Onder hen zijn 22 leden aangesteld door de regionale autoriteiten en 26 leden door de Conferentie van de Burgemeesters van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (met minstens 1 verkozene per gemeente). De 48 overblijvende leden zijn benoemd door de representatieve organisaties van werknemers en werkgevers, vertegenwoordigd in de schoot van de <span style="font-style:italic">Nationale Arbeidsraad </span>(NAR)*. De algemene vergadering wordt voorgezeten door de voorzitter van de Raad van Beheer.</p>

<p> De GOMB wordt geleid door de Raad van beheer, samengesteld uit 2 groepen van 12 leden benoemd voor een hernieuwbare termijn van 6 jaar door en onder de leden van de algemene vergadering (elke ledencategorie in de schoot van de algemene vergadering kiest 6 dus vertegenwoordigers).</p>

<p> De voorzitter en de gedelegeerde bestuurder zijn benoemd door de gewestregering onder de leden van de Raad van beheer, aangesteld door de regionale autoriteiten en de Conferentie van de Burgemeesters. Twee vice-voorzitters zijn door de raad benoemd onder de bestuurders die de werknemers en werkgevers vertegenwoordigen.</p>

<p> De voorzitter, de gedelegeerde bestuurder, de twee vice-voorzitters, vier leden uit de publieke sector en twee uit de private vormen het Uitvoerend Bureau van de Raad van Beheer. </p>

<p> Een Financieel comité is door de Raad van Beheer opgericht. Dit comité is belast met het bijstaan van de raad wat betreft de financiële controle van de GOMB en de maatschappijen waarvan zij aandeelhoudster is. Het is samengesteld uit een voorzitter, een gedelegeerd bestuurder, 3 bestuurders, algemene ambtenaren (met name de administrateur-generaal, de adjunct-administrateur-generaal, de directeurs-generaal en de inspecteurs-generaal), een bedrijfsrevisor, de afgevaardigde van de Minister van Begroting en de regeringscommissarissen.</p>

<p> De controle van de regionale autoriteiten over de Maatschappij wordt uitgeoefend door bemiddeling van 2 regeringscommissarissen, elk van een verschillende taalrol. De regering benoemt bovendien, op voorstel van de Minister van Begroting, een inspecteur van Financiën, belast met het toezicht op de naleving van de budgettaire normen.</p>

<p> De dagelijkse leiding is in handen van een administrateur-generaal, bijgestaan door een inspecteur-generaal en een algemene administratie. De twee hoofdopdrachten werden ondergebracht in 2 verschillende directies: de Directie Stadsvernieuwing en de Directie Economische Expansie. Daarnaast bestaat er nog een Directie Algemene Diensten. Vanaf 1999 vormen de drie directeurs-generaal samen met de administrateur-generaal en hun inspecteurs-generaal het Directiecomité.

Zoals de andere ontwikkelingsmaatschappijen vond de <span style="font-style:italic">Gewestelijke Ontwikkelingsmaatschappij voor Brussel</span> (GOMB) haar oorsprong in de tendens tot meer economische interventie en de uitbouw van een regionale economie vanaf het einde van de jaren 1950. De Kaderwet van 15 juli 1970 houdende planning en economische decentralisatie voorzag in de oprichting van beleidsinstrumenten aangepast aan de gewesten <span style="font-size:small"> (Zie de notities over de <span style="font-style:italic">Société de développement régional pour la Wallonie</span> (SDRW) en over de <span style="font-style:italic">Gewestelijke ontwikkelingsmaatschappijen</span> (GOM).)</span> en met aandacht voor langetermijnvisie en werk in eigen streek. De oprichting van de GOMB zou uiteindelijk moeizaam verlopen. Institutioneel liet de wet Terwagne veel initiatief aan de provincies zodat Vlaanderen en Wallonië zich respectievelijk om Vlaams- en Waals-Brabant bekommerden. Voor de 19 Brusselse gemeenten was de toestand onduidelijk. Op economisch vlak kampte de Brusselse agglomeratie met specifieke problemen, die -ironisch genoeg- nog versterkt werden door de wet inzake economische expansie van 1970. </p>

<p> Tijdens de jaren 1960 had Brussel zich ontpopt tot hoofdstad van de tertiaire sector. Dit ging ten koste van de industrie. Het verdwijnen en delokaliseren van bedrijven ging gepaard met een zwaar verlies van arbeidsplaatsen in de secundaire sector. De sociale partners reageerden hierop met een pleidooi voor het behoud van een belangrijke industriële sector, aangepast aan het stedelijk kader, dit als een niet te verwaarlozen factor van economisch evenwicht en sociale stabiliteit. Ze onderstreepten eveneens het gevaar van monofunctionaliteit en wensten de diversiteit van stedelijke en economische functies te behouden. Dit vertaalde zich in een politiek akkoord voor de ontwikkeling van Brussel op 3 maart 1973. De rechtstreekse aanleiding voor de GOMB vormde de declassering van de vroegere militaire luchthaven van Evere door de Minister van Landsverdediging in 1974. De nieuwe instelling was operationeel in juli 1974. In 1975 kende het Ministerieel Comité voor Economische en Sociale Coördinatie (MCESC) een wetenschappelijk karakter -zone voor researchdoeleinden- toe aan een belangrijk deel van het militair domein in Evere. Begin jaren 1980 startte de GOMB met de uitbouw van drie nieuwe researchparken, Mercator in Neder-over-Heembeek, Erasmus in Anderlecht en Vesalius in Sint-Lambrechts-Woluwe respectievelijk beheerd samen met de Vrije Universiteit Brussel, de Université Libre de Bruxelles en de Université Catholique de Louvain. De oprichting op 26 mei 1977 van de coöperatieve vennootschap Europees Centrum voor Fruit en Groenten, die de GOMB en de invoerders van groenten en fruit groepeerde, voorkwam dat veel bedrijven uit deze sector uitweken naar Sint-Katelijne-Waver. Eind jaren 1970 verwierf de GOMB de site Nestor-martin in Sint-Agatha-Berchem en Ganshoren en was ze betrokken bij de uitbreiding van de volkswagenfabrieken in Vorst. </p>

<p> In 1994 waren 140 ondernemingen ingeplant in de GOMB-zones die samen goed waren voor meer dan 10.000 arbeidsplaatsen. Anno 2000 beheerde de GOMB 25 industrieparken, vier onderzoeksparken en verschillende gebouwen voor ondernemingen. Daarnaast stelde de maatschappij een permanente inventaris samen van beschikbare industriegebouwen en –terreinen. Hiervoor werd een samenwerkingsakkoord afgesloten met de VZW Stadswinkel. Ondanks al deze inspanningen slaagde de GOMB er niet in het tij van de desinidustrialisering te keren en evolueerde Brussel steeds meer in de richting van een diensteneconomie. </p>

<p> In 1987 besliste de Brusselse Executieve de opdracht van stadsvernieuwing toe te kennen aan de GOMB. Om de stadsvlucht tegen te gaan zou de GOMB woningen voor gezinnen met een middelgroot inkomen op de markt brengen. Voor de realisatie van de stadsvernieuwingsprojecten werden een reeks gemengde vennootschappen opgericht . <span style="font-size:small"> (De <span style="font-style:italic">Nationale Investeringsmaatschappij</span> (NIM)*,<span style="font-style:italic"> de Gewestelijke Investeringsmaatschappij voor Brussel </span>(GIMB)* en de GOMB lagen aan de basis van het vastgoedbedrijf NV Idim (Infrastructures et Développements Immobiliers/ Industriële Infrastructuur Maatschappij), opgericht op 13 oktober 1987.)</span> Belangrijke stads¬vernieuwingsprojecten waren onder meer Rive Gauche in Molenbeek, het voertuigenarsenaal in Etterbeek en het militair hospitaal in Elsene. </p>

<p> Op 18 november 1994 werden de kapitaalaandelen van de provincie Brabant overgenomen door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest ten gevolge van de afschaffing van de provincie Brabant op 1 januari 1995.

De ordonnantie van 20 mei 1999 bracht een versterking van de wettelijke werkingsbasis van de GOMB wat betreft economische expansie en stadsvernieuwing. Ze werd eveneens heromgedoopt tot <span style="font-style:italic">Gewestelijke Ontwikkelingsmaatschappij voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest</span>.

Statuut:

De GOMB is een publiekrechtelijke instelling met rechtspersoonlijkheid. De maatschappij staat onder toezicht van de Brusselse Minister bevoegd voor Ruimtelijke Ordening en Huisvesting en de Minister voor Economie en Werkgelegenheid.

De GOMB publiceert onder meer talrijke werken en informatiebrochures: <span style="font-style:italic">S’implanter à Bruxelles. Een vestiging in Brussel. Allocation in Brussels</span>, 1993; <span style="font-style:italic">Bâtiments anciens et entreprises modernes. Oude gebouwen voor moderne bedrijven</span>, 1995; <span style="font-style:italic">Répertoire de consultants. Catalogus van consultants</span>, 1997; <span style="font-style:italic">Mémento du créateur d’entreprise. Startergids</span>, 2001; <span style="font-style:italic">La banque de donnée des locaux vacants pour entreprises de la SDRB. L’immobilier des entreprises à Bruxelles. Het bestand beschikbare bedrijfruimten van de GOMB bedrijfsvastgoed in Brussel</span>, 2002; <span style="font-style:italic">Centres d’entreprises au cœur du développement des villes et des régions. Bedrijvencentra in het hart van de ontwikkeling van steden en gewesten. Business centers in the heart of the development of cities and regions</span>, 2002; SDRB Expansion économique, 2003; etc.

Bekopte bibliografie:

VAN DEN EECKHOUT P. et VANTHEMSCHE G., <span style="font-style:italic">Bronnen voor de studie van het hedendaagse België, 19de-20ste eeuw, </span>Brussel, 1999, p. 233; PARÉE D. ET VAN CAMP P., <span style="font-style:italic">Les institutions bruxelloises. Histoire, compétences, organisation et fonctionnement</span>, AGR, Bruxelles, 2005, pp. 501-518 (Studia 103); « Les sociétés de développement régional (SDR) (II) », in <span style="font-style:italic">Courrier hebdomadaire du CRISP</span>, n° 632-633, 1974; « Les sociétés de développement régional (SDR) (I) », in <span style="font-style:italic">Courrier hebdomadaire du CRISP</span>, n° 616-617, 1973.

• Guy Coppieters,Flore Plisnier , 2011