Abdij van Beaulieu te Petegem [O.-Vl.-Wortegem-Petegem]

• Petegem (Wortegem-Petegem)

De abdij van Beaulieu, toegewijd aan Sint-Clara, werd in 1290 door Isabella van Namen, vrouw van Gwijde van Dampierre, graaf van Vlaanderen, gesticht. De abdij werd toevertrouwd aan de Clarissen-Urbanisten of Rijke Klaren, die meteen hun kloostergemeenschap van Werken naar Petegem overplaatsten. De zusters namen hun intrek in de gebouwen van de benedictijnerproosdij. De Benedictijnen zelf verhuisden naar een riddergoed aan de andere kant van Petegem. Bij de afschaffing van de proosdij in 1333 verwierf de abdij van Beaulieu door aankoop bijna alle goederen en rechten van de proosdij, het archief inbegrepen. Het goederenbezit van de abdij was verspreid over het Land van Aalst, de kasselrij Oudenaarde en de omgeving van Werken. De abdij werd bij edict van Jozef II in 1783 opgeheven. De goederen werden onder het toezicht van het Comité voor de Religiekas en van de Jointe voor de Afgeschafte Kloosters geplaatst

Archief van de Abdij van Beaulieu te Petegem [O.-Vl.-Wortegem-Petegem]. Na de opheffing van de abdij (1783) oefenden het Comité voor de Religiekas en de Jointe voor de Afgeschafte Kloosters toezicht uit op het archief. Deze Jointe zetelde in het bisschoppelijk paleis te Gent. Daardoor geraakte het abdijarchief gedeeltelijk vermengd met het archief van het Bisdom. Ander archief geraakte verspreid of verdween. Archief i.v.m. goederen werd door de Franse republiek (1796 e.v.) opgevorderd. Dit deel belandde in de loop van de 19de eeuw in het RG. Het met het archief van het Bisdom Gent vermengde deel, hoofdzakelijk charters, werd in 1952 door het bisdom Gent overgedragen (Aanwinstnr. 1952/12). Deze twee delen van het abdijarchief werden in 1964 aan het RR overgedragen, omdat Petegem-Schelde tot zijn ressort behoorde (Aanwinstnr. 1964/38). In het RR versmolt men de twee delen, aangevuld met 3 charters uit het archief van de Sint-Maartenskerk te Ronse, tot één bestand met een nieuwe ordening en inventaris. Op aandringen van de bisschop van Gent werd het door het Bisdom overgedragen deel, nl. 183 charters, in 1982 terug naar het RG gezonden (Aanwinstnr. 1982/4). Om de eenheid van het bestand te bewaren werd het resterende deel in 1987 eveneens terug aan het RG overgemaakt (Aanwinstnr. 1987/3). Nr. 6 (obituarium) werd in 1903 door mevr. de Kepper (Gent) geschonken (Aanwinstnr. 1903/2)

Brussel, Ministerie van Buitenlandse Zaken, Dienst van de Adel, Heraldisch archief, nr. 292: Cartularium, 1652. - Wenen, Haus-, Hof- und Staatsarchiv, nr. 1074: Cartularium, 1329 (PERSOONS E., Handschriften uit kloosters in de Nederlanden in Wenen, in Archief- en Bibliotheekwezen in België, 1967, 38, p. 84). - Londen, British Museum, nr. 24916: "Ligger" van renten en andere gegevens, 1511. - Stadsarchief Oudenaarde, Kloosters buiten Oudenaarde, 684/22: Petegem-Oudenaarde, Abdij van Beaulieu, 1297-eind 18de eeuw (DE MUYNCK P., Stad Oudenaarde. Oud Archief. Inventaris, Oudenaarde, 1942, f° 208-211)

HOEBEKE M., Prévôté de Petegem-sur-l'Escaut, in Monasticon belge. Tome VII. Province de Flandre Orientale, II, Luik, 1977, p. 137-141. - AGNEESSENS H., Het klooster der Rijke Klaren of klarissen-urbanisten te Petegem-Beaulieu bij Oudenaarde vanaf zijn ontstaan tot 1412 (Licentiaatsverhandeling RUG), 1967. - HOEBEKE M., Gwijde van Dampierre schept orde te Petegem, in Handelingen van de Geschied- en Oudheidkundige Kring van Oudenaarde, 1964, XIII, p. 109-124. - PLANCQUAERT J., Peteghem. Twintig eeuwen geschiedenis, Brussel - Kortrijk - Parijs, [1948]