---------------------------
http://www.arch.be
De archiefbewaarplaatsen
Beschikbaar in de talen: nl | EAC-CPF XML
Soort archiefvormer : Bedrijf/Instelling
Rubriek : G:Abdijen en kloosters, commanderijen
Bron : Archievenoverzicht RA Gent
Periode : 1228-?
Graaf Ferrand van Portugal en gravin Johanna van Constantinopel schonken in 1228 de verlaten gebouwen van het voormalige Utenhovehospitaal in Onderbergen bij de Sint-Michielskerk aan de Dominicanen, later ook Predikers of Predikheren geheten. In hetzelfde jaar keurden de bisschop van Doornik en het generaal kapittel van de orde de stichting goed en nam de kloostergemeenschap haar intrek in de gebouwen. Vanaf 1240 begon de verdere uitbouw van het kloostercomplex. Hun oorspronkelijke taken waren bedelen om hun gemeenschap in stand te houden en prediken om het ware geloof te verspreiden en te verdedigen. Daarnaast traden de Predikheren ook op als beschermers en toezichters van religieuze gemeenschappen, vooral van vrouwen, in het bijzonder de begijnhoven. Van bij het ontstaan ervan in de 16de eeuw bestreden de Dominicanen, ook die van Gent, verwoed het protestantisme. Verscheidene van hen werden officiële inquisiteurs. De beeldenstormers hadden het in 1566 dan ook bijzonder op de Dominicanen gemunt en richtten zware vernielingen in hun klooster aan. In 1578 onder het calvinistisch bewind te Gent verlieten de paters het klooster. De kloosterkerk werd voor de protestantse eredienst ingericht. In de andere kloostergebouwen werd calvinistisch onderwijs gegeven. Na de herovering van Gent door Farnese in 1584 keerden de Dominicanen naar hun klooster terug. Het goederenbezit van de Dominikanen was uitgebreid en verspreid; het was vooral gelegen te Gent (met Meulestede), Afsnee, Sint-Martens-Latem en omgeving, Lokeren, Zeveneken, Eksaarde, Watervliet, Hulst en Axel, Vlierzele en Laarne. Het Franse bewind schafte het klooster in 1796 officiëel af. Een commissaris van het Directoire liet de paters met geweld uitdrijven. Toen het departementsbestuur het kloostercomplex in 1797 openbaar verkocht, kochten een aantal paters via een stroman hun klooster weer in. De kloosterlingen betrokken als "burgers" een deel van de gebouwen en verhuurden het overige, vanaf 1803 integraal aan Pieter-Domien Velleman. Deze onderverhuurde zijn deel. In 1813 kwam de kerfabriek van Sint-Michiels door een schenking in het bezit van 1/9 van het klooster. In 1823 verkochten de overblijvende paters hun deel van het klooster aan dezelfde Velleman; in 1826 deed ook de kerkfabriek van Sint-Michiels dat. De paters namen hun intrek in het Sint-Elizabetbegijnhof. De kloostergemeenschap van Dominicanen te Gent ging in 1835 officiëel opnieuw van start. Ze vestigden zich in een huis in de Peperstraat. In 1845 verwierven ze de gebouwen van het gewezen Rijke Gasthuis in de Hoogstraat, waarin ze in 1854 definitief hun intrek namen
Archief van het Klooster van de Dominicanen te Gent. Na de opheffing in 1796 werd het in het klooster aanwezige archief aangeslagen en overgebracht naar het Archief van het Scheldedepartement, het latere RG. Een supplement op dit archief was in de 19de eeuw te vinden in de Varia-reeksen en de "Bruine Dozen". Nr. 58 komt voort uit een schenking de Potter. Nr. 59 is afkomstig uit het archief van het Bisdom Gent (oud-nr. B 2751)
Gent, Dominicanenklooster (Hoogstraat), Kloosterarchief (BOGAERTS A.M. en CRESENS E., Inventaris van het dominikaans archief, ii: Kloosterarchieven van Lier, Leuven, en Gent, Brussel, 1977, p. 139-307). - Stadsarchief Gent, Oud Archief, reeks VI: 1577-1794 (DECAVELE J. en VANNIEUWENHUYSE J., Archiefgids. I. O.A. (Sa. Gent), nr. 455). - Stadsarchief Gent, Parochieregisters: Overlijdens Dominicanen, 1326-1794
[?? Bronnen en literatuur van de orde der dominicanen, p. 239-289. ??] - SIMONS W., BRAL G.J., CAUDRON J. en BOCKSTAELE J., Het Pand. Acht eeuwen geschiedenis van het oud Dominicanenklooster te Gent, Tielt, 1991. - ARTS S.Th., De Predikheeren te Gent, 1228-1854, Gent, 1913. - DE PUE J.P., 750 jaar Dominikaans leven te Gent, Gent, [1978], p. 6-33 en 58-60. - SIMONS W., Bedelordekloosters in het graafschap Vlaanderen. Chronologie en topografie van de bedelordenverspreiding vóór 1350, Brugge, 1987, p. 72-74
Vaste URL : https://search.arch.be/eac/eac-BE-A0500_108073_DUT